 |
| Taniec śmierci (Michael Wolgemut) |
Motyw danse macabre jest mocno sprzężony ze sztuką umierania.
Danse macabre, czyli taniec śmierci,
to przerażający sposób ukazywania radosnej, rozochoconej kostuchy,
która hula pośród ludzi. Nikt nie może jej odmówić, każdy musi przyjąć
zaproszenie do wspólnego tańca. To przerażające, nieco groteskowe
przedstawienie pojawiało się głównie w sztukach plastycznych, lecz
przenikało także do literatury.
Wszechobecność śmierci, niemożność jej uniknięcia,
marność ziemskich dóbr wobec jej potęgi i rozczarowanie małością życia i
jego przemijalnością – to właśnie najważniejsze aspekty
średniowiecznego tańca śmierci.
Cechy śmierci:
- sprawiedliwa i nieunikniona
- dotrze do wszystkich ludzi bez wyjatków
- ma nieograniczoną moc
- jest okrutna
- trapi ludzkość za grzech pierwszych ludzi
- występuje w roli sędziego
- jest pouczeniem moralnym, przestrogą przed grzesznym życiem
 |
| Biskup i rycerz. La Danse macabre, Guy Marchant, 1486, Paryż | | | | | | |
- dobitnie prezentuje potęgę śmierci
Najlepszymi przykładem tego motywu jest utwór pt:"Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią". Upersonifikowana Śmierć z
Rozmowy... ma liczne cechy fizyczne i
psychiczne. Przedstawiona została w postaci pożółkłego, pomarszczonego
rozkładającego się kobiecego ciała z nieodłączną kosą w ręku. Mimo całej
swej obrzydliwości, bezzębności, pokraczności Śmierć w tym utworze
(przynajmniej we fragmencie opisującym jej wygląd zewnętrzny) ma rys
komiczny, przywołać można tu choćby moment, kiedy mowa o odpadającym
kawałku nosa. Z cech „charakteru” (jeśli można mówić o takowych w
przypadku śmierci) należy wymienić jej gniewliwość - rozzłoszczona
niemądrymi pytaniami Polikarpa była gotowa na miejscu ściąć mu głowę.
Uśmiercanie ludzi traktuje nie tylko jako swój obowiązek, ale również
jako rodzaj przyjemności, zabawę. Z jednej strony Śmierć przedstawiona
jest jako postać okrutna i niezwyciężona, z drugiej jako narzędzie
boskiej sprawiedliwości. To za jej sprawą grzesznicy trafiają do
piekieł, a dobrzy ludzie do nieba. Tak naprawdę tylko źli ludzie powinni
się jej bać.
LINK:
"Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" -->
http://staropolska.pl/sredniowiecze/poezja_swiecka/dialog_01.html
