Motyw deesis


Słowo „deesis” wywodzi się z języka greckiego, w którym oznacza ono modlitwę, prośbę, orędownictwo.


W ikonografii chrześcijańskiej terminem tym określa się trójczłonowe przedstawienie Jezusa- wszechwładcy, Pana całego stworzenia. Zazwyczaj znajduje się on w centrum ikony, siedzi na tronie i trzyma księgę. Obok znajdują się Maryja i Jan Chrzciciel, stojący zawsze po prawej lub lewej stronie Chrystusa. W niektórych wypadkach pojawiają się jeszcze inni święci (np. apostołowie) lub aniołowie. W wypadku, gdy przedstawienie motywu deesis składa się z więcej niż trzech osób, mamy do czynienia z wielkim deesis.

Deesis motyw opisMotyw ten narodził się w Bizancjum. Najstarszym współcześnie znanym dziełem gdzie zastosowano ten motyw jest mozaika znajdująca się w Klasztorze św. Katarzyny na górze Synaj, której powstanie szacuje się na VI w. naszej ery.







Przykłady utworów o motywie deesis:

  • Bogurodzica - jest to najbardziej znany w Polsce utwór, gdzie zastosowano omawiany motyw, w tym utworze, ludzie zwracają się z prośbą do Maryi oraz św. Jana o wstawiennictwo u Boga

  •  obraz w kolegiacie w Tumie pod Łęczycą 









  • mozaika z kościoła Hagia Sophia